Jak powstaje dźwięk

Co to takiego jest dźwięk i jak powstaje? Tymi problemami zajęli się uczniowie SP
w Januszówce na kolejnych zajęciach przyrodniczych. Bez trudu możemy się przekonać
na szkolnym korytarzu o tym, że dźwięki stanowią nieodłączny element naszego życia – szczególnie na przerwie .  Rzadko jednak zastanawiamy się skąd się bierze dźwięk i jak
to się dzieje, że słyszymy.

Do powstania dźwięku potrzebne są 3 składniki: źródło dźwięku, przewodnik dźwięku i ucho słuchającego. Jeśli wyeliminujemy chociaż jeden z tych składników, dźwięku nie usłyszymy.

Źródłem dźwięku mogą być np. instrumenty muzyczne, które w różny sposób wydają dźwięk ( uderzenie w strunę, zadęcie w drewnianą bądź metalową rurę, uderzenie)

Przewodnikiem dźwięku mogą być ciała lotne (powietrze), płynne (woda) lub stałe (metal, drewno).

Na naszych zajęciach wprawialiśmy w drgania kamerton a także zwykłą linijkę-  ciekawostką jest to, że w ćwiczeniu z linijką da się zauważyć zmianę wysokości dźwięku w zależności od długości linijki-  spróbujcie !!!

Ciało wprawione w ruch drga na zasadzie ruchu falowego. Drgania ciała wytwarzają fale w powietrzu i docierają do ucha, które pobudzone do takich samych drgań, jakie miało źródło dźwięku, przekazuje je za pomocą urządzeń aparatu słuchowego ucha do ośrodka słuchowego w mózgu. 

Fale głosowe w spokojnym powietrzu i w wolnej przestrzeni rozchodzą się jednakowo we wszystkich kierunkach - tworzą warstwy kuliste.

Dźwięki są źródłem informacji o otaczającej nas rzeczywistości, pozwalają nam komunikować się, ostrzegają przed niebezpieczeństwem, a także sprawiają nam przyjemność i radość. Niektóre są powodem zmęczenia i zdenerwowania  - np. hałas. Niestety w środowisku szkolnym często natężenie hałasu jest bardzo duże.

Skala

Jak zmieścić rysunek człowieka na małej kartce? Tym jakże trudnym zagadnieniem zajmowaliśmy się na kolejnych zajęciach w SP w Januszówce. Tematem zajęć była skala- czyli iloraz dwóch liczb, który mówi nam, ile razy zmniejszyliśmy lub zwiększyliśmy rzeczywiste wymiary danego przedmiotu.  

Efekt zajęć? Udało nam się zmieścić Igora na kartce A4 

Aby wykonać rysunek niektórych przedmiotów lub sporządzić mapę terenu musimy zmniejszyć rzeczywiste wymiary niektórych przedmiotów i obiektów tak, aby zmieściły się na kartce. Podobnie aby narysować rzeczy niewidoczne dla oka musimy je na rysunku powiększyć. W tym celu stosujemy skalę, która określa ile razy wszystkie wymiary przedmiotu lub rysunku zostały zwiększone lub zmniejszone.

Prostokąt środkowy jest wykonany w skali 1:1 (czytamy: jeden do jednego). Mówimy, że jest naturalnej wielkości. Prostokąt po lewej stronie został narysowany w skali 1:2 (czytamy: jeden do dwóch). Jego wszystkie wymiary zostały zmniejszone dwa razy. Prostokąt po prawej stronie został narysowany w skali 2:1 (czytamy: dwa do jednego). Jego wszystkie wymiary zostały zwiększone dwa razy. 

 skala 2 : 1 oznajmia nam, że pewien przedmiot, rysunek został powiększony dwukrotnie.

 skala 1 : 1 oznajmi nam, że pewien przedmiot, rysunek jest naturalnej wielkości.

 skala 1 : 2 oznajmia nam, że pewien przedmiot, rysunek został pomniejszony dwukrotnie.

Odczytywanie odległości na planie i na mapie: 

 Jeśli mapa wykonana jest w skali 1:100, to 1 cm na mapie to w rzeczywistości 100 cm = 1 m.

 Jeśli mapa wykonana jest w skali 1:1000, to 1 cm na mapie to w rzeczywistości 1000 cm = 10 m.

 Jeśli mapa wykonana jest w skali 1:100000, to 1 cm na mapie to w rzeczywistości 1000 m = 1 km. 

(Źródło: http://www.math.edu.pl)

Dzień Pitagorasa

„Dzień Pitagorasa” w Szkole Podstawowej im. B. Prusa 

w Januszówce.

   Kolejnym ważnym elementem projektu „Liga młodych odkrywców w Gminie Spiczyn” realizowanego wraz z fundacją „z PZU po lekcjach” był „ Dzień Pitagorasa” w S P w Januszówce.

    Spotkanie uczniów ze szkół podstawowych z naszej gminy miało na celu wyłonić najlepszych matematyków z klas I-VI, oraz złamać pewien przesąd, że matematyka jest nudna i nieciekawa. Czy nam się to udało? -osądzicie sami.

„Dzień Pitagorasa” rozpoczął się krótkim powitaniem zebranych gości przez pana dyrektora   S P w Januszówce Krzysztofa Szabałę. Uczniowie Naszej szkoły zapoznali uczestników z życiem i dokonaniamipatrona konkursu. Twierdzenie Pitagorasa (a²+b²=c² ) zna każdy, natomiast pewne jego maksymy zapewne już nie.

Oto niektóre z nich:

- Należy dążyć do sprawiedliwości słowem i czynem.

- Najkrótsze wyrazy TAK i NIE wymagają najdłuższego zastanowienia.

-Liczba jest istotą wszystkich rzeczy.                                                                                                                                        

- Milcz, albo powiedz coś takiego co jest lepsze od milczenia.

- Staraj się żyć skromnie i uczciwie.

Kolejnym etapem był konkurs matematyczny. Uczniowie klas I - VI zmagali się z zadaniami i byli to już najlepsi matematycy ze swoich szkół i klas.

Przygotowania, czyli rozwiązywanie zadań trwało już od początku roku szkolnego. 

W tym czasie pozostali uczniowie oswajali się z nielubianą matematyką na warsztatach matematycznych. Prowadzącymi warsztaty były Panie z „Projektora- Wolontariat Studencki”, które dzięki pomysłowym zabawom uświetniły „święto matematyki” w Naszej szkole.

Uczniowie ze S P w Zawieprzycach przygotowali specjalne przestawienie na Dzień Pitagorasa nawiązując w nim do nauki w szkole, matematyki  i … Pitagorasa.

Po sprawdzeniu zadań konkursowych komisje wyłoniły laureatów poszczególnych kategorii.  Nastąpiła najbardziej oczekiwana przez wszystkich chwila ogłoszenia wyników konkursu. Z każdej klasy spośród pięciu szkół podstawowych naszej gminy wyłoniliśmy trzech laureatów. Za wkład włożony w przygotowanie się do konkursu odebrali zasłużone nagrody.

Pozostali uczestnicy „Dnia Pitagorasa” otrzymali drobne upominki „matematyczne”. 

Tego dnia był „Tłusty czwartek” i wszyscy zgodnie z tradycją,  zostali poczęstowani             ……… pączkami.

Mamy nadzieję, że podczas tego spotkania udało się nam „oswoić” matematykę, a przez to może bardziej ją polubić .

Pożegnania uczestników dokonali Dyrektorzy szkół Stowarzyszenia Oświatowego CJZ.

Robotyka

    Ostatnie zajęcia w SP w Januszówce opanowały roboty. Na szczęście inwazja była bardzo przyjemna i bez cienia grozy. 

    Czym jest robotyka? W Wikipedii czytamy:  interdyscyplinarna dziedzina wiedzy działająca na styku mechaniki, automatyki, elektroniki, sensoryki, cybernetyki oraz informatyki. Domeną robotyki są również rozważania nad sztuczną inteligencją – w niektórych środowiskach robotyka jest wręcz z nią utożsamiana.

     Po raz pierwszy terminu robot użył czeski pisarz Karel Čapek w 1920 roku w swojej sztuce Rossum's Universal Robots. Terminem tym określił sztuczną istotę zbudowaną na podobieństwo człowieka, stworzoną, by zastąpić człowieka w pracy. Nazwa wywodzi się od czeskiego robota czyli praca pańszczyźniana. W języku angielskim pojęcie to pojawiło się po raz pierwszy w krótkim opowiadaniu Isaaca Asimova Kłamca (Liar) w 1941 roku. Początek rozwoju robotyki jako dziedziny wiedzy przypada na rok 1961. Wtedy to w General Motors uruchomiono pierwszy manipulator pracujący na linii produkcyjnej.

Krótki wstęp poprzedził dobrą zabawę – nasi uczniowie z pasją tworzyli przeróżne formy robotów.  Po raz kolejny zajęcia okazały się za krótkie, aby sprawdzić możliwości wszystkich zgromadzonych w ramach projektu modeli robotów.  

Skąd wziął się prąd?

Skąd się bierze prąd? – trochę już na ten temat mówiliśmy podczas tematu o burzy. Na ostatnich zajęciach  w SP w Januszówce przypomnieliśmy sobie co to jest prąd, skąd się bierze (różne źródła energii-elektrownie wiatrowe, wodne, słoneczne, elektrociepłownie), a także które elektrownie nie zanieczyszczają środowiska, bo wykorzystują siły natury. 

Omówiliśmy znaczenia prądu (światło, ciepło, napęd) oraz wymieniliśmy kilka  źródeł prądu (bateria, gniazdka sieci elektrycznej). Wreszcie w praktyce mogliśmy się przekonać jakie materiały przewodzą prąd( ciekawostka- ołówek, czyli drewno nie przewodzi prądu, ale już grafitowa duszka… sprawdźcie  ). Ku uciesze naszych uczestników każdy chętny mógł własnoręcznie zbudować mały obwód elektryczny.  Atrakcyjność wzmacniały dodatkowe efekty – np. muzyka płynąca z głośników w obwodzie imitującym mini – radio, czy też latające śmigło w modelu łodzi.

TAJEMNICA POWSTAWANIA TĘCZY

         Nie wszyscy wiedzą, że podziwiana na niebie tęcza jest po prostu jednym ze zjawisk optycznych. Opiera się na efekcie odbicia i rozszczepienia światła w pryzmacie;( Pryzmat - bryła z materiału przezroczystego o co najmniej dwóch ścianach płaskich nachylonych do siebie pod kątem - tzn. kątem łamiącym pryzmatu).

Każdy ze składników światła białego załamuje się na pryzmacie pod innym kątem w wyniku czego światło białe po przejściu przez taki układ zamienia się w "tęczę". W atmosferze znajdują się liczne krople deszczu i grudki lodu. Światło słoneczne widoczne jako światło białe dostając się do atmosfery ulega rozszczepieniu i odbiciu wewnątrz kropelek deszczu i cząsteczek lodu, które zachowują się jak małe pryzmaty. Efektem tych zjawisk jest rozkład światła białego na wielobarwne widmo. Każdej barwie odpowiada inna długość fali.

Tęcza pojawia się na niebie po przeciwnej stronie niż znajduje się Słońce. Składa się z dwóch łuków, z tym, że przeważnie widoczny jest tylko łuk pierwszy. 

Składa się z siedmiu kolorów, od czerwonego na zewnątrz do fioletowego wewnątrz łuku. Natomiast w drugim łuku kolory są odwrócone, czyli
od fioletowego do czerwonego. Dzieje się tak na skutek dwukrotnego odbicia rozszczepionego światła.

CIEKAWOSTKA !

Z powierzchni Ziemi tęcza widziana jest jako kolorowy łuk. Okazuje się,
że obserwator na Ziemi widzi tylko jej część. W rzeczywistości powstaje bowiem wielobarwny okrąg i właśnie tak jest widziana z pokładu samolotu. Na zajęciach przyrodniczych w SP w Januszówce próbowaliśmy na różne sposoby „zrobić” tęczę. Najbardziej efektowna była zabawa z pryzmatami, 

ale usiłowaliśmy też „utopić” lustro w misce wody – wszystko po to aby móc podziwiać to piękne, wielobarwne zjawisko. 

Eksperyment:

Spryskiwacz (np. taki od płynu do mycia szyb) napełnij czystą wodą. W słoneczny dzień wyjdź na dwór, stań na otwartej przestrzeni tyłem
do słońca. Wyciągnij przed siebie (nieco w bok) rękę, w której trzymasz spryskiwacz. Kilka razy po rząd rozpyl wodę ze spryskiwacza w powietrze. Powinieneś ujrzeć obraz tęczy nałożony na kropelki wody rozpylone
w powietrzu. Tęcza jest wyraźniejsza, jeżeli kropelki rozpylasz na ciemnym tle. Znajdź takie miejsce, w którym za kropelkami znajdzie się ciemna plama).